Wittgenstein en de muziek
Een hoorcollege over zijn leven, filosofie en musicologie
Ludwig Wittgenstein is één van de belangrijkste denkers uit de 20e eeuw en zijn filosofische werk omvat vrijwel het hele menselijk denken en handelen, met nadruk op de logica. Weinig mensen echter weten dat muziek een hoofdrol speelde in zijn leven.
Auteurs
Sprekers
Speelduur
2 uur 59 min 57 sec
€ 20,00
Beschrijving
Ludwig Wittgenstein is één van de belangrijkste denkers uit de 20e eeuw en zijn filosofische werk omvat vrijwel het hele menselijk denken en handelen, met nadruk op de logica. Weinig mensen echter weten dat muziek een hoofdrol speelde in zijn leven. Hij groeide op in een muzikale familie, waar grote componisten als Brahms en Mahler over de vloer kwamen. Zelf speelde Wittgenstein klarinet en hij componeerde. Vier maten en minder dan dertig seconden duurt zijn muziekstuk, getiteld Leidenschaftlich, dat hij met potlood tussen zijn filosofische aantekeningen krabbelde.
Waarom drukt Wittgenstein zich tussen zijn filosofische bespiegelingen plotseling in muziek uit? Misschien moeten we hem niet als filosoof zien maar als kunstenaar, die ons juist op andere uitingsvormen dan taal wijst. Want soms schieten woorden tekort. Hoe praat je over muziek als taal, emotie, concept? Wittgenstein eindigt zijn boek Tractatus Logico-philosophicus (het enige tijdens zijn leven gepubliceerde boek) met de beroemde stelling: 'Waar we niet over kunnen spreken, moeten we over zwijgen.' Over deze en andere invloedrijke inzichten, gaan de dubbelcolleges door filosoof Herman Philipse en musicoloog Leo Samama. Lezingen met muzikale fragmenten en aandacht voor de vroege en late Wittgenstein.
Een synopsis wordt als pdf-bestand meegeleverd.
Inhoud
College 1. De jonge Wittgenstein en zijn Tractatus
H1. Inleiding
H2. Leven en werk
H3. Noodzaak van een radicale wijsgerige revolutie
H4. Kernthesen van de Tractatus
College 2. De jonge Wittgenstein en zijn relatie tot de muziek
H5. Ludwig en zijn familie
H6. Wittgenstein als muziekliefhebber
H7. Wittgenstein en de betekenis van muziek
College 3. De late Wittgenstein en zijn Philosophische Untersuchungen
H8. Doel en methode van de filosofie
H9. Voorbeelden: hoe functioneren woorden als pijn of tien?
H10. Compositie en eenheid van de Philosophische Untersuchungen
College 4. De late Wittgenstein en zijn muziekfilosofie
H11. Wittgensteins ideeën over muziek
H12. Wittgensteins muziekfilosofische beschouwingen
H13. Wittgenstein en de moderne muziek na 1945
Details
Imprint
Home AcademyUitgever
Home Academy Publishers B.V.
Publicatiedatum
11 maart 2019
ISBN
9789085301844
Taal
Nederlands
Speelduur
2 uur 59 min 57 sec
Bestandsgrootte
130 MB
Formaat
mp3 download en geschikt voor de Luisterrijk app
Categorieën
Tags
Over de auteur
Prof. dr. mr. Herman Philipse studeerde rechten (doct. ex. 1973) te Leiden en wijsbegeerte (doct. ex. 1974) in Leiden, Oxford, Parijs, en Keulen. Na werkzaam geweest te zijn aan de universiteit van Leuven keerde hij in 1978 naar Leiden terug waar hij in 1983 promoveerde op Edmund Husserls filosofie van de logica. In 1985 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar in de wijsbegeerte aan de Leidse universiteit en sinds 1 september 2003 is hij universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Prof. Philipse doet onderzoek op het gebied van de moderne en contemporaine wijsbegeerte, in het bijzonder de kennistheorie. Recente boeken van zijn hand zijn: Atheïstisch manifest (Prometheus, Amsterdam 1995, 1998) en Heidegger's Philosophy of Being. A Critical Interpretation (Princeton University Press, Princeton 1998).
Leo Samama was als docent verbonden aan de conservatoria van Utrecht, Maastricht en Tilburg en aan de Rijksuniversiteit Utrecht, en schreef voor De Volkskrant, NRC/Handelsblad, de Haagse Post en Luister. Van 1991 was hij twee jaar gedelegeerd artistiek verantwoordelijke (namens het bestuur) bij het Koninklijk Concertgebouworkest, tot 2003 artistiek coördinator van het Residentie Orkest en van 2003 tot 2010 directeur van het Nederlands Kamerkoor. Samama heeft in tal van besturen zitting genomen, en diverse ‘podia’ (mede)opgericht, zoals de Nederlandse Strijkkwartet Academie en het internationale platform voor professionele kamerkoren TENSO.
Als auteur schreef hij onder meer Alphons Diepenbrock, componist van het vocale (Amsterdam, AUP 2012) en Nederlandse muziek in de 20ste eeuw (Amsterdam, AUP 2006), De zin van muziek (Amsterdam, AUP 2014), Het soloconcert (AUP 2015) en Het strijkkwartet (AUP 2018).
De compositorische werkzaamheden van Leo Samama hebben sinds zijn eerste officiële opus in 1974/75 tot uitvoeringen in binnen- en buitenland, tal van plaat- en cd-producties en een groot aantal opdrachten geleid. Voor zijn verdiensten voor het Nederlandse muziekleven is Leo Samama in juni 2010 benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
Prof. dr. mr. Herman Philipse studeerde rechten (doct. ex. 1973) te Leiden en wijsbegeerte (doct. ex. 1974) in Leiden, Oxford, Parijs, en Keulen. Na werkzaam geweest te zijn aan de universiteit van Leuven keerde hij in 1978 naar Leiden terug waar hij in 1983 promoveerde op Edmund Husserls filosofie van de logica. In 1985 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar in de wijsbegeerte aan de Leidse universiteit en sinds 1 september 2003 is hij universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Prof. Philipse doet onderzoek op het gebied van de moderne en contemporaine wijsbegeerte, in het bijzonder de kennistheorie. Recente boeken van zijn hand zijn: Atheïstisch manifest (Prometheus, Amsterdam 1995, 1998) en Heidegger's Philosophy of Being. A Critical Interpretation (Princeton University Press, Princeton 1998).
Leo Samama was als docent verbonden aan de conservatoria van Utrecht, Maastricht en Tilburg en aan de Rijksuniversiteit Utrecht, en schreef voor De Volkskrant, NRC/Handelsblad, de Haagse Post en Luister. Van 1991 was hij twee jaar gedelegeerd artistiek verantwoordelijke (namens het bestuur) bij het Koninklijk Concertgebouworkest, tot 2003 artistiek coördinator van het Residentie Orkest en van 2003 tot 2010 directeur van het Nederlands Kamerkoor. Samama heeft in tal van besturen zitting genomen, en diverse ‘podia’ (mede)opgericht, zoals de Nederlandse Strijkkwartet Academie en het internationale platform voor professionele kamerkoren TENSO.
Als auteur schreef hij onder meer Alphons Diepenbrock, componist van het vocale (Amsterdam, AUP 2012) en Nederlandse muziek in de 20ste eeuw (Amsterdam, AUP 2006), De zin van muziek (Amsterdam, AUP 2014), Het soloconcert (AUP 2015) en Het strijkkwartet (AUP 2018).
De compositorische werkzaamheden van Leo Samama hebben sinds zijn eerste officiële opus in 1974/75 tot uitvoeringen in binnen- en buitenland, tal van plaat- en cd-producties en een groot aantal opdrachten geleid. Voor zijn verdiensten voor het Nederlandse muziekleven is Leo Samama in juni 2010 benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
