De Fûke

Rink van der Velde (1932–2001) was in de tweede helft van de 20e eeuw de meest gelezen Friese schrijver. Daarnaast werkte hij lange tijd als journalist, onder andere bij de Leeuwarder Courant.

Van der Velde volgde de ulo in Drachten en werkte vervolgens een tijdje als boerenarbeider in Frankrijk. Vanaf 1953 vervulde hij zijn militaire dienst bij de Koninklijke Marine. Daarna werd hij journalist, eerst bij de Nieuwe Dockumer Courant in Dokkum, toen bij de Drachtster Courant - de Friese editie van het socialistische dagblad Het Vrije Volk - en tenslotte bij de Friese Koerier. Na een fusie in 1992 kwam hij bij de Leeuwarder Courant terecht, waar hij tot zijn pensioen zou blijven werken.

Van der Velde debuteerde in 1959 als Fries schrijver met een feuilleton in het tijdschrift Frysk & Frij. In 1960 volgde zijn Nederlandstalige debuut met de roman De kleine kolonie. Daarna zouden nog 25 romans volgen, maar nu allemaal oorspronkelijk in het Fries geschreven. Een aantal ervan werden vertaald in het Nederlands, het Engels en het Russisch. Van der Velde had een voorkeur voor vrijgevochten types. Ook de Tweede Wereldoorlog speelt in zijn werk een belangrijke rol.

Als literair het meest gewaardeerd geldt de novelle De fûke (De fuik), waarin Van der Velde het drama van de arrestatie van de geheim agent Lodewijk van Hamel bij het Tjeukemeer verwerkte. De verfilming door Steven de Jong draagt dezelfde titel als het boek: De Fûke. Het meest gelezen boek uit zijn oeuvre is waarschijnlijk Feroaring fan lucht, waarvan in 2004 de 14de druk verscheen.

Zijn roman De houn sil om jim bylje, over de voeger en klompenmaker IJe Wijkstra die in 1929 vier veldwachters doodschoot, werd in 1980 door Pieter Verhoeff verfilmd onder de titel Het teken van het beest. In datzelfde jaar verscheen ook de Nederlandse vertaling van de roman, onder dezelfde titel.
Rink van der Velde (1932-2001) wie in bekende Fryske skriuwer en sjoernalist. Fan syn mear as fjirtich boeken en ferhalebondels binne meiïnoar mear as 200.000 eksimplaren ferkocht.

Van der Velde gie yn Drachten nei de ulo. Nei syn skoalletiid hâlde hy in skoftke ta yn Frankryk dêr't er de kost fertsjinne as boere-arbeider. Yn 1953 moast er by de Marine opkomme foar syn nûmer. Nei syn tsjinsttiid waard Van der Velde sjoernalist: earst by de Dokkumer, letter by de Drachtster Krante. Fia fúzjes belâne Van der Velde uteinlik bij de Ljouwerter Krante dêr't hy oan syn pensioen ta wurkje soe.

Syn skriuwstyl hat Van der Velde fan de sjoernalistyk út ûntwikkele. Foar de krante spesjalisearre hy him yn it beskriuwen fan histoaryske foarfallen en opfallende persoanen, wêrby't Van der Velde in foarkar hie foar frijfochten types, dy't letter gauris as haadpersoanen werom te finen binne yn syn romans en ferhalen. Ek de Twadde Wrâldkriich is in tema dat faak yn syn boeken werom komt.

Van der Velde makke yn 1959 syn debút as Frysk skriuwer yn it tydskrift Frysk & Frij. Syn earste, Nederlânsktalige roman mei de titel De kleine kolonie (De lytse koloanje) ferskynde yn 1960. Twa jier letter ferskynde de earste fan de 25 Fryske romans dy't Van der Velde neilitte soe: Joun healwei tolven.

Van der Velde wenne ûnder oaren op de Gordyk, yn Drachten, De Wylgen en Ljouwert mar hie syn ûntwyk op in arkje yn ien fan de petgatten fan De Feanhoop.

Rink van der Velde is op 17 febrewaris 2001 ferstoarn. Nei syn ferstjerren is troch syn útjouwer de Friese Pers Boekerij en de gemeente Smellingerlân de Rink van der Veldepriis ynsteld.